2430 words Powered by word counter

Let op: deze blog schreef ik in september 2024, in een fase waarin ik oefende in het vinden van mijn stem en het delen van mijn overtuigingen. De toon is soms rauw — en dat past bij de intensiteit van die fase. Mijn stijl is inmiddels verder gegroeid: zachter, zonder het rauwe randje te verliezen. Voor veel trouwe lezers is dat herkenbaar: deze blog groeide met mij mee. Of misschien groeide jij wel met mij mee. Dankjewel daarvoor.

Het klinkt contra-intuïtief, christen en solistisch zijn. Kan dat wel? Als christen sta je toch zeker niet alleen? Als christen werk je al helemaal niet alleen. Maar wat nu als je een introvert bent, of een einzelgänger, of iemand met autisme. Iemand die veel tijd alleen nodig heeft en een beetje zijn eigen gang moet gaan. Dit kan tal van redenen hebben. Is dat echt zo verkeerd, als christen zijnde? We zijn toch allemaal anders?

Oppervlakkige relaties met mensen en oppervlakkige gebaren, zijn niets voor mij. Ik kan er niets mee, raak er uitgeput van en het geeft me ook niet het gevoel dat er iemand werkelijk iets om geeft. Dit wordt negatief ontvangen, mensen zien zichzelf natuurlijk graag als goede personen. Deze dingen benoemen confronteert mensen met dat ze niet perfect zijn, ook wanneer je het over universele dingen hebt. Ik krijg vaak te horen dat ik het door mijn autisme gewoon niet goed begrijp. Op mijn beurt vraag ik mij af waarom niemand zoiets door ziet. Of willen ze dat gewoon niet? Zijn ze zelf blij met zulke oppervlakkigheid? Waarom klagen ze er dan zelf over en is er tegelijkertijd zoveel weerstand tegen mijn observaties? Lang dacht ik dat het inderdaad alleen aan mij lag. Toch is anders zijn is niet per definitie verkeerd.

Empathie en compassie tonen en empathie en compassie hebben, zijn twee heel verschillende dingen. Zo sprak de autist, *kuch*. Goed, mij o.a. hieraan niet kunnen aanpassen, is dan ook wat mij autist maakt niet het feit of ik nu wel of geen empathie zou hebben. Dat heb ik wel, het uit zich alleen heel anders. Net zoals bij de meeste autisten. Inmiddels heb ik geleerd het te observeren en verder met rust te laten. In mijn persoonlijke leven heb ik geleerd het te observeren en verder niet te veel te verwachten. Ook als dit betekent dat de ander teleurgesteld is, dat ik geen hoge verwachtingen van ze heb. Van mij wordt ook te veel verwacht en ik kan daar ook niet aan voldoen. Matteüs 5:37

Dit is overigens geen veroordeling, ik heb ook geleerd te aanvaarden dat het een menselijke natuur is. Het is echter ook iets wat mij oprecht blijft fascineren en mij bezighoudt.

Christen en autisme

Voelde ik mij dus als autist al niet ernstig te kort doen, dan deed ik dat als christen wel. En ergens doen we natuurlijk structureel te kort, anders hadden we Jezus niet nodig. Ik bedoel dan ook ‘aardse tekortdoening’. Er wordt van mij als autist verwacht dat ik de extra mijl loop. Bijna (en vaak heel duidelijk) dwingend en inspelend op schuldgevoel. En ja, Jezus verwacht dat ook Matteüs 5:41. Niet omdat ik autist ben, maar omdat ik Hem volg. Christen en autistisch zijn, komt met een aantal extra grenzen die stevig bewaakt dienen te worden. En ook dat is iets wat Jezus verwacht, net als niets te doen uit (ongezond) schuldgevoel en alleen uit verlangen Hem te dienen.

Aardse tekortdoening

Persoonlijk ervaar ik dat andere christenen mij als autist ook op deze ‘aardse tekortdoening’ aanspreken. Niet allemaal natuurlijk, maar genoeg om er onder te lijden als ik niet oppas. De 10% van een ander is mijn 100%. Dus wanneer een ander 100% verwacht – eist – van mij, verwachten – eisen – ze eigenlijk 1000%. Ook wanneer ze weten, dat ik daar helemaal niet aan kan voldoen door mijn beperkingen. Vaak schuilt er bij sommigen een extreme vorm van perfectionisme achter, die zij op anderen overgieten. De onmogelijk hoge standaarden waar zij zichzelf aan houden, daar houden zij anderen ook aan. Dit is niet alleen schadelijk voor de ander, ook voor henzelf is het schadelijk. En nog schadelijker is het, voor het Koninkrijk van God. Ze lijden hier dus zelf het meeste onder en God nog veel meer.

Dit is in extreme gevallen, maar je zal je verbazen hoeveel dit er zijn wanneer je er erg kwetsbaar voor bent, zoals ik was. Mijn ervaring is dat het over het algemeen verder een standaard is die de gewone ‘norm’ is waar ik niet aan kan voldoen. Ik woon in een deel van de bijbelgordel, dus mijn ervaring zal vast heel anders zijn, dan daar buiten (of zelfs per plaats/regio). Dat weet ik niet.

Met al het harde werken voor Gods Koninkrijk, wordt er nogal eens aan voorbijgegaan dat we ook allemaal individu zijn. Ik spreek hier niet over individualisme, integendeel. Het is niet voor niets dat we allemaal geboren zijn met eigen gaven en talenten, die verschillen juist per individu. Beperking of niet. En ergens is iedereen wel ergens beperkt in. Ook als autist worden we hiermee geboren en krijgen we hierin ook vaak de kans niet om deze te ontwikkelen en te gebruiken. Uiteraard kunnen ervaringen dus verschillen. Romeinen 12:3-8

Christen en alleen tijd

Ik heb veel tijd alleen nodig. Dit heb ik zowel van nature als uit noodzaak. Er zijn momenten waarop ik wel aan gezonde verwachtingen wil voldoen, maar waarop ik dit niet kan. Ik probeer hierin dan ook naar God te luisteren. Soms wil Hij ook dat ik iets doe, terwijl ik voor mijn gevoel alleen moet zijn.

Omdat ik vanwege mijn beperkingen geen arbeidsvermogen heb, kan ik veel alleen zijn en gebruik maken van de tijd die ik nodig heb met mijn beperkingen. Ook dit wordt nogal eens onuitgesproken gezien als, dat ik dan wel tijd heb om de dingen te doen waar een ander geen tijd voor heeft of zelf niet wil doen. Zo werkt dat natuurlijk niet. Teleurstelling alom. Ik heb vanwege mijn beperking meer tijd voor God, dan ik voor mensen heb. En dat is helemaal prima. Want als we er met al onze gebreken, beperkingen en eigenaardigheden mogen zijn, dan mag dit er ook zijn.

Ziet God dat wel als een beperking? Ik voel mij niet meer verplicht dingen te doen, waar God mij helemaal niet voor gemaakt heeft. Daarmee bedoel ik, mij ongezond (vanwege mijn beperkingen) als christen ten dienste stellen van andere mensen, op een manier die ik helemaal niet (aan)kan. Dat maakt mij niet minder christen. Dat betekent ook niet, dat ik God dan niet zou dienen. Juist dien ik God, door niet (meer) over mijn grenzen te gaan en mij ook niet (meer) over mijn grenzen te laten trekken. Lukas 10:38-42

Als het Jezus al niet lukte

Soms wanneer mijn eigen perfectionisme weer de kop opsteekt, terwijl ik dacht die eindelijk getemd te hebben. Denk ik eraan dat Jezus perfect was/is; kijk naar wat ze met Hem hebben gedaan. Het is voor mij dan weer snel gedaan met de beginnende (aardse) schuldgevoelens naar Jezus, naar mezelf of naar andere mensen toe. Als het Hem al niet lukte aan iedereen te voldoen (dit lag/ligt aan de mensen, niet aan Hem), wat zal mij maken dat dit mij wel lukt? Ik ben maar gewoon een mens. Hij was genoeg voor mensen en mensen namen geen genoegen met wat Hij te bieden heeft. En wanneer ik weer eens beter denk te weten, neem ik ook geen genoegen. Dat laat Hij mij dan ook weer even weten, zodat ik het mij herinner. Practice what you preach, enzo.

Mijn eigen perfectionisme manifesteerde zich door bovenstaande en schade God, mijzelf en anderen die indirect leden door het extreme perfectionisme van een ander waar ikzelf onder leed. Zoiets heeft een sneeuwbaleffect, omdat je de lasten van een ander leert dragen en deze onbedoeld weer doorgeeft. Niet echt christelijk, op deze manier. Het is maar goed dat we niet perfect zijn, zo kunnen we altijd streven naar het beter te doen voor God en naar wat Hij van ons verwacht. Wel zonder de eigen verwachting, hiermee iets van God te verdienen. Perfect zijn, zou ons net zo groot maken als Hij is. Als we perfect waren, zouden we Hem niet nodig hebben.

Verwachtingen

Zijn verwachtingen voor Jezus, of voor eigen verlangen? Mensen hebben niet altijd door dat ze eigenlijk iets doen, verwachten of eisen uit eigen verlangen. Je kan namelijk prima vinden dat je het voor Jezus doet en dit ook beamen. Terwijl ook Jezus weet dat dit niet altijd zo is. Hij kent ons hart. Zelf merk ik dat ook weleens bij mezelf. We weten ook niet altijd de motieven van een ander, maar wanneer het niet goed voelt kan ik uit ervaring mij nu wel afvragen of het ook is wat Jezus verlangt. Meestal niet.

Ik heb geleerd mij niet meer te meten aan anderen en mij niet meer te laten leiden door anderen. Er ontstond een periode waarin ik dit wel deed, net als heel veel mensen. Anders had ik bovenstaande niet hoeven te schrijven. Ze moesten en zouden me socialiseren, net wat meer dan iemand zonder autisme. Wat verwarrend is voor iemand zoals ik, een autist die van zichzelf een grote autonomie heeft en van nature meer als een einzelgänger door het leven ging/gaat en weinig begreep en begrijpt van sociaal verkeer.

Verwarrender vond ik het wanneer mensen zeiden dat ik dat niet moest doen, maar wel verwachtte dat ik dat naar hen toe wel deed. Ik doe dat dus niet meer, het zal nooit genoeg zijn. Zoals ik al schreef: Jezus was perfect en kijk wat ze met Hem hebben gedaan (niet iedereen geloofde [wilden geloven] dat Hij de Zoon van God is). Dit betekent natuurlijk niet dat ik me helemaal niet gedraag of kan gedragen. Als dat zo was, dan zou ik waarschijnlijk niet op mezelf wonen. Het gaat er vooral om, dat ik niet meer de dingen doe die ik niet kan of aankan.

Solistisch leven

Solisten worden over het algemeen vreemd aangekeken, dit komt doordat mensen van nature sociale wezens zijn. God heeft ons gemaakt om in gemeenschap te leven, iemand die een solistisch leven leidt is dus wel een beetje apart en eng. Daar moet en zou natuurlijk ook wat mis mee zijn, die kan daar nooit oprecht tevreden mee zijn.

God heeft ons allemaal naar zijn beeld gemaakt, dat betekent alleen niet dat we ook allemaal hetzelfde zijn. Stel je voor dat we allemaal dezelfde muur zouden bouwen, ik bedoel letterlijk dezelfde muur. Die muur zou als een Jenga toren in elkaar storten, want iedereen zal zich ook nog eens met de steen van een ander bemoeien. Dat werkt niet. We komen geen stap verder en kunnen telkens opnieuw beginnen, aan diezelfde muur.

Zo werkt het ook niet om van mij te verwachten dat ik iets op de voorgrond doe, iets dat zichtbaar is omdat ik anders niets zou doen. Dat gaat mis. Het gaat ook mis wanneer ik mezelf dwing dit te doen of wanneer ik weer eens denk dat zoiets voor mij is. Dit komt door aangeleerde patronen die ontstonden door de verwachtingen en dwingende eisen van anderen, toen het geloof er nog was dat autisme te genezen is. Ik had ondanks mijn beperking niet altijd een keuze, dus ik moest ooit wel luisteren.

Werken voor God

Veel van mijn werk voor God, is meer op de achtergrond. Iets wat ik veel al in mijn eentje doe. Ik werk echter niet in mijn eentje, integendeel. We zijn allemaal onderdeel van het geheel en van het lichaam van Christus, daarbinnen werken we allen met wat God ons gegeven heeft. Het kan ook zijn dat je dat (nog) niet durft, dat is jammer en dat is ook helemaal prima. Het kan als autist ook eng of verwarrend zijn. Daarnaast is het voor mij ook duidelijk geworden dat ik mij vooral moet bezighouden met de Bijbel en geloof, daarom werd het voor mij mogelijk om naar Bijbelschool te gaan. Al sinds ik klein was, heb ik daar een groot verlangen naar. Ik vertrouw erop dat God daar dus ook iets mee wil. Kijk maar naar deze blog. Hoe dat verder zal lopen, weet ik niet.

Er is niets mis met een solistisch leven als christen. Veel mensen met autisme zouden juist graag wat meer in sociale omgevingen verkeren, alleen dat lukt niet door alles wat erbij komt kijken. Dus of je nu van nature solistisch bent, uit noodzaak door een beperking, of net als ik een beetje van beide, het is oké. Of je dit nu benut door meer tijd met God samen te brengen, of op een eigen (minder zichtbare/onzichtbare) manier anderen te dienen. Je bent nog steeds met en voor God bezig. Dat is veel belangrijker. Vrijwilligerswerk in de gemeente kan bijvoorbeeld ook goed op een meer solistische manier, zonder alleen te werken. Genoeg taken die met één persoon gedaan worden. Hoe groot of klein, het is allemaal even belangrijk.

Grenzen

Ik bewaak streng mijn grenzen hierin en laat mij niet meer over de streep trekken, die ervoor zorgt dat het niet goed met mij gaat. Het zorgt er eerder voor dat ik drie stappen dichter naar God toe zet, om balans te houden. Dus hoewel anderen soms vinden dat ik wegloop van God, door weg te lopen van hen en mij niet in te zetten zoals (stilletjes) verwacht. Zien ze niet dat ze mij juist dichter naar God toe duwen en zo krijgt God altijd wat Hij wilt.

Mijn beperkte energie is er niet om aan de wensen van mensen om mij heen te voldoen, maar aan die van God. Ik heb die nodig om mij met God bezig te kunnen houden en om mijzelf door het dagelijkse leven heen te brengen met mijn beperkingen. Daarbij heb ik, zoals eerder geschreven, meer onzichtbare solistische manieren waarop ik er voor anderen ben, zo in het voorbijgaan, veelal tijdens een wandeling bijvoorbeeld. God verwacht niet dat we met zijn allen ‘op een toneel staan’, of ons ‘op een toneel laten zetten’. Iedereen heeft zo zijn eigen sterke punten. Natuurlijk is er nu deze blog en misschien is dat wel mijn sterke punt van zichtbaar zijn. De tijd zal het leren.

De strubbelingen van een christelijke (autistische) solist, kunnen lastig zijn. Het is ook een mooie manier om te onderzoeken of iets anders kan en wat wel en wat niet werkt.

Vraag van de week
Herken je jezelf in het solistisch zijn? Zo ja, heb je daar wel of geen moeite mee als christen zijnde?