2119 words Powered by word counter

Let op: deze blog schreef ik in september 2024, in een fase waarin ik oefende in het vinden van mijn stem en het delen van mijn overtuigingen. De toon is soms rauw — en dat past bij de intensiteit van die fase. Mijn stijl is inmiddels verder gegroeid: zachter, zonder het rauwe randje te verliezen. Voor veel trouwe lezers is dat herkenbaar: deze blog groeide met mij mee. Of misschien groeide jij wel met mij mee. Dankjewel daarvoor.

De tegenstrijdigheden van mijn autistisch leven dan. Want elke autist is, ondanks de herkenbaarheid, toch anders. Ik heb klassiek autisme. Ondanks dat het tegenwoordig allemaal onder één spectrum valt, benoem ik het soms nog specifiek. Afhankelijk van de situatie is dat namelijk niet altijd te zien en dan ligt overschatting op de loer. Meestal vertel ik gewoon dat ik autisme heb, wanneer de situatie daar naar is. Het is belangrijk dat je serieus genomen wordt en mensen kunnen zo ook rekening houden, mocht dat nodig zijn.

Bij al deze tegenstrijdigheden, lees ook deel 1, deel 2, deel 3 en deel 4, word ik zowel overschat als onderschat. Het zijn niet alleen de tegenstrijdigheden die hier voor zorgen. De perceptie van degene die deze ziet of niet ziet zorgen er ook voor, dat ik overschat en onderschat wordt. Ik denk dat dit vaker gebeurt dan we kunnen beseffen. In dit laatste deel gaat het over koken en creativiteit. Leuk vind ik het dan ook dat dat het afgelopen woensdag, toch was gelukt om naar Ikea te gaan. En ook dat ik ruimte ervaarde om zowel weer eens een recept uit te proberen, als een maaltijd maken die ik al lange tijd niet meer gemaakt had.

Toen ik net op mijzelf woonde, werd er lang moeilijk gedaan over het feit dat ik niet elke dag kook. Men ging daarbij ook uit van hun eigen situatie, gezinnen, en gingen voorbij aan het feit dat ik alleen woonde. Absoluut niks mis met een pan macaroni en daar 4 dagen van kunnen eten, met autisme kan dat sowieso heel fijn zijn. Tegenwoordig is mealpreppen helemaal hip, met alle drukke levens.

Een liefde voor koken en alleen maar makkelijke maaltijden maken

De liefde voor koken (en bakken) zat er al vroeg in, graag hielp ik zowel mijn vader als mijn oma met het maken van soep. Mijn vader maakte soep wanneer die daar ruimte voor had, aangezien die fulltime werkte en vaak over werkte. In het weekend deden we andere dingen. Ik was vaak in het weekend bij mijn opa en oma, aan mijn moeders kant. Oma maakte iedere zaterdag soep, voor de zondag er na. Wanneer ik op vrijdag al gebracht werd, kon ik zaterdags meehelpen en kreeg ik al een kopje soep. Wanneer ik op zaterdag gebracht werd en de soep was al klaar, dan kregen mijn vader en ik allebei alvast een kopje soep. Ik vond altijd dat we ontzettend bofte daarmee.

Van mijn vader leerde ik al wat koken, alles van scratch. Soep, curries, stoofvlees. Dit kregen we niet elke dag voorgeschoteld hoor. Mijn vader was ook van de makkelijke maaltijden wanneer die uit zijn werk kwam. Om die reden kookte mijn moeder vooral AGV (aardappel, groente, vlees). Mijn broer en ik mochten allebei 1x per week kiezen en ik koos dan bijna altijd macaroni, daar ben ik nog steeds dol op. Tegenwoordig eet ik het wel wat minder, ik heb nu meer variatie dan toen ik net op mezelf woonde. Stoofvlees maak ik nooit. Met mijn autisme is dat te veel werk, terwijl het een vrij simpel gerecht is. Wanneer ik niet bij mijn opa en oma logeerde, bakte ik met mijn moeder vaak op zaterdag koekjes en cakes.

Gemak is relatief

Dat we tegenwoordig steeds meer gemaksproducten in de supermarkten, is voor mensen zoals ik een zegen. Er zijn mensen die dit nodig hebben om zo toch of gezond te koken, of net meer gezond dan ze al deden. Het draagt bij aan een stukje zelfstandigheid en ik vind persoonlijk dat dit alleen maar gestimuleerd kan worden. Wat dacht je van mensen die niet of nauwelijks fruit of bijvoorbeeld komkommer kunnen snijden? Ja, de bakjes met gesneden fruit zijn veel duurder, ook de zakjes met gesneden komkommer en ja, het is allemaal van plastic. Natuurlijk zitten er overal voor- en nadelen, dat is bij gemaksproducten niet anders. Ook zijn er gemaksproducten waar niemand meer bij stil staat, maar toch gemaksproducten zijn. Denk hierbij aan filterkoffie, wasmiddel en zelfs een koptelefoon. Alleen daar hoor je dan weer weinig over.

Voor de hele week koken

Toen ik net op mijzelf woonde, maakte ik al veel gebruik van voorgesneden groenten. Met mijn executieve functies en beperkte capaciteit aan werkgeheugen, heb ik het nodig om taken met zo min mogelijk stappen uit te voeren. Tel daar de chronische vermoeidheid bij op en er is weinig ruimte om meerdere malen per week (uitgebreid) te koken. Vaak kook ik gerechten waar ik maar twee pannen voor nodig heb, eentje voor rijst of pasta en eentje om de saus en groente e.d. in te maken. Ook kook ik meteen voor de hele week of twee weken. Als het me de week er op niet lukt om te koken, dan heb ik in ieder geval nog porties in de vriezer liggen.

Sinds vorig jaar heb ik weer een magnetron, waardoor opwarmen ook weer een stuk makkelijker gaat. Ik deed een tijd zonder, waardoor maaltijden die ik te laat uit de vriezer haalde niet goed ontdooit waren. Dit was steeds een heel gedoe en at ik kant-en-klaar uit mijn voorraadkast, zoals raviolli uit blik.

Verspil-me-niet

Nu dus niet meer. Ik koop veel voorgesneden groente en wanneer het me lukt en ze zitten in de verspil-me-niet-bak van de Jumbo, dan koop ik verspakketen die vaak al voorbereid zijn, doordat alles al gesneden in zakjes zit. Dit soort dingen zijn wat minder goed voor het milieu, ook al wordt het gerecycled. Ik moet hierin keuzes maken, die ik niet altijd even makkelijk vind. Zeker met de verspil-me-niet-bak van de Jumbo, wordt het in ieder geval niet allemaal weggegooid.

Mijn vriezer zit vol met zakken groente mix en zakjes champignons, die ik uit de verspil-me-niet-bak van de Jumbo heb gehaald. Zo vol, dat ik er geen meer bij kan stoppen. Voorlopig hoef ik dus niet na te denken, over wat ik zal koken. Wat me enorm helpt met plannen. Door dat ik ook verlamming ervaar bij keuze stress, zorg ik er voor dat ik ook weinig keuze heb. Dit kan soms beperkend zijn, vaak helpt het mij wel.

Ode aan de Ikea 365+ voorraadpot

Ik heb er even op moeten wachten, maar vorig jaar kon ik eindelijk investeren in de Ikea 365+ voorraadpotten.

Deze zijn er in verschillende maten en die ik heb zijn, zoals in de foto hiernaast, van glas. Deze kun je zowel in de magnetron als in de oven opwarmen en ze kunnen ook in de vriezer. Ik vind dit ideaal omdat ik zo ook bijvoorbeeld kleinere porties ovenschotels kan maken. In de oven mag de deksel niet mee, die is alleen tot 100 graden bestand. Ook is het handig om bij gebruik van de magnetron, de deksel niet alleen los te halen, maar er ook wat gedraaid op te leggen. Zo dat de hoeken van de deksel over de randen van het bakje komen. Ik heb namelijk in de praktijk geleerd dat deze anders vacuüm zuigt en gaat vervormen.

Deze voorraadpotten helpen mij met meerdere dingen tegelijk, omdat ze dus multifunctioneel zijn. Sinds kort heb ik ook rechthoekige, waar 1 liter in kan. Deze gebruik ik voor bijvoorbeeld lasagne, die ik ook deze week ga maken. Ook maak ik er wel eens salade in of een gezondere (en vegetarische) versie van de kapsalon in. Het fijne is, dat je ook rechtstreeks uit deze potten/bakken kan eten. Wat extra afwas scheelt. Voor iemand met autisme kan dit net het verschil maken, om die avond wel of niet de afwas te kunnen doen.

Ook handig om te hebben

Verder heb ik nog kleine potjes van 80 ml, waar ik hummus, zelfgemaakte saus of bijvoorbeeld porties blauwe bessen voor in de yoghurt in bewaar. De blauwe bessen kunnen zo makkelijk in de vriezer bewaard worden, zeker wanneer ze in het seizoen of in de aanbieding zijn. Ik wil niet meer zonder deze potten/bakken en ben er nog wat aan het verzamelen. Het is voor mij dus erg handig om kleine potjes te hebben.

Vegetarisch

Afgelopen december besloot ik om nu echt vegetariër te worden. Ik heb hier al vaker stappen in ondernomen, maar door hoe mijn leven liep, lukte het niet om deze grote verandering door te voeren. Stap voor stap heb ik nu de overstap gemaakt, waarbij ik als eerst geen vlees meer kocht en opmaakte wat ik nog in de vriezer had liggen. Vertrouwde gerechten moest ik aanpassen en ik moest nieuwe gerechten ontdekken. Ik vond het spannend. Ik vond het ingewikkeld en was toch vastbesloten. De eerste maanden heb ik veel AGV (aardappel, groente, vleesvervanger) gegeten. Zo had ik iets vertrouwds, terwijl ik deze aanpassing kon maken. Het scheelde dat het een periode was, waarin vleesvervangers volop in de aanbieding waren. Ik kon mijn vriezer dus aardig blijven vullen en zo relatief goedkoper mijn avondeten aanvullen.

Inmiddels maak ik wat verschillende vegetarische curry’s en doe ik hier en daar nog wat vegetarisch gehakt in gerechten. Mijn oude vertrouwde macaroni is hierdoor niet heel veel veranderd. Ook heb ik mijn pasta gerechten wat uit kunnen breiden. Eens in de twee à drie maanden probeer ik iets nieuws uit en ook heb ik genoeg om op terug te vallen, wanneer dit niet lukt. Langzaam aan gaat het vegetarisch koken steeds makkelijker en ik verbaas me in hoeveel dingen van wat ik at, vlees zat. Missen doe ik het niet meer, maar soms vind ik iets wat op vlees lijkt toch nog wel fijn. Vegetarische nuggets bijvoorbeeld.

Koken ‘from scratch‘

Omdat ik met mijn autisme, het nodig heb zo min mogelijk stappen te hebben bij het koken. Kook ik zelf weinig ‘from scratch’. Dit betekent dus zoveel mogelijk vers en alles zelf snijden en toevoegen. Zeker bij gerechten waarbij veel meer stappen nodig zijn, vind ik dit een uitdaging voor mijn executieve functies en mijn werkgeheugen. Het kan er ook voor zorgen dat ik de afwas er na, niet meer kan doen. Ik maak het op die momenten dat ik het wel doe, dan ook wel wat speciaal voor mezelf. Afgelopen week heb ik bijvoorbeeld, börek met spinazie en feta gemaakt. Het enige ‘kant en klaar’ hierbij is het filodeeg dat ik er voor nodig heb. Zo nu en dan maak ik ook shashuka. Waarbij het enige uit blik of pak, de tomaten zijn.

Meer zelf maken

Tomaten in zak, pak of blik heb ik altijd in huis, maar ik wil ook een keer zelf tomatensaus (voor bijvoorbeeld pasta) gaan maken en dat invriezen. Wanneer ik dit ga doen, weet ik dus niet. Hummus maak ik vaker, omdat dit minder van me vraagt en ik alles in een kleine snijmachine kan mikken. Dit geldt dan wel voor de klasieke hummus en niet eentje met allerlei extra ingredienten voor andere smaken. Ook heb ik dan in een keer genoeg voor 2 bakjes van 80ml en daar doe ik wel bijna de hele week mee, soms vries ik het tweede bakje in.

Soms zou ik willen dat het me vaker lukte om wat meer uitgebreide gerechten te koken en ook dat het mij vaker lukte om zoiets als tomatensaus te maken. Juist omdat ik het heel leuk vind om te doen en mijn autisme daarbij in de weg zit. Ik kan het wel vaker doen, maar dan lijd ik zelf en de rest van mijn week eronder. Dit is voor mij de beste manier om zo gezond mogelijk te eten.

Einde van de serie ‘De tegenstrijdigheden van het (autistisch) leven’

De tegenstrijdigheden in deze serie, zijn voor mij de grootste tegenstrijdigheden van mijn autisme en hebben best veel invloed op mijn leven. Voor iedereen is het natuurlijk anders welke tegenstrijdigheden zij hebben en hoeveel last zij daar van hebben. Voor mijzelf geldt dat ik nog talloze kleine tegenstrijdigheden heb, daar blogposts aan wijden zal saai worden en ook bijna eindeloos zijn.

Met deel 5 is er dan ook een einde gekomen aan de serie ‘De tegenstrijdigheden van het (autistisch) leven’. Het was fijn om deze serie te schrijven en in de toekomst zullen er misschien wel meer series komen. Voor nu zal ik de komende tijd schrijven over autisme en de invloed op het christen zijn. Daar is dit blog immers voor het grootste deel voor bedoeld.

Vraag van de week
Heb jij (grote) tegenstrijdigheden?